Friday, May 27, 2016

ආයුර්වේදයේ ඔළුවට අත සෝදන “දොස්තර” බලය හෙවත් ගෝත්‍රිකයින් දොස්තර වීම


පසුගිය දා ගංවතුරෙන් අනාථ වුවන් හට සායන පැවැත්වු ජීවක ගුණෝපේත වෙදවරු ආයුර්වේද හෝ බටහිර හෝ වේවා ඔවුන් වෙත ජාතියේ උපහාරය හිමි විය යුතුය. සමහරුන් ස්වේච්ඡාවෙන්ම සිය කාලය ධනය වැය කොට එම සේවාවේ යෙදුණ බව අපි දුටුවෙමු. ඒ අතර බටහිර ආයුර්වේද භේදයෙන් තොරව එකට එකම කඳවුරේ සේවා සපයනු සමහර තැන් වල අමුත්තක් නොවීය. එසේ තිබියදී හදිසියේම එක් වරම දොස් තද වූ දොස්තරලා කට්ටියක් ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් හා එකට සායන කරන්නට බැරි බව පවසා විරෝධයක් පළ කළ බවක් අසන්නට ලැබිණ. ඒ සමඟම සායන පවත්වන්නට සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරි අවසරය ලබා ගැනීමේ අවශ්‍යතාවක් ගැනද පුවත් පළවන්නට විය. එකම අමාත්‍යාංශයක් යටතේ සිටියදී ඇමතිවරයා දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමය ඔසවා තබන්නට යෝජනා කරද්දී දොස්තරලා සිය බලය පෙන්වන්නේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ උන්නතිය වෙනුවෙන්ද සිය ඒකාධිකාරී ව්‍යාප්තවාදය වෙනුවෙන්ද යන්න ගැටලුවකි. එකම වහලක් යට මෙම වෛද්‍ය ක්‍රම දෙකම සේවා සපයන පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීම අමාත්‍යවරයාගේ අනාගත ප්‍රතිපත්තිය ලෙස වරින් වර ප්‍රකාශයට පත් ව තිබියදී මේ දොස්තර බලය ලෙලවන්නේ එකී යෝජනා නිෂ්ප්‍රභ කිරීමට බව සැකයක් පවතී. රෝගීන්ගේ අවශ්‍යතා හා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ වෛද්‍යවරුන් සැලකිලිමත් වීම අත්‍යවශ්‍ය වන්නේ සෞඛ්‍ය සේවය රෝගී-කේන්ද්‍රීය (patient-centered) වන එකක් මිස වෛද්‍ය-කේන්ද්‍රීය (doctor-centered) වන එකක් නොවන නිසාය. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය 2008 වසරේදී පෙන්වා දුන්නේ සෞඛ්‍ය සේවාව වාණිජකරණයට හසුව ඛණ්ඩනීකරණය (fragmentation) වී ඇති බවය. එනිසා විවිධ අංශ අයාලේ හුදකලාව සම්බන්ධීකරණයකින් තොරව කටයුතු කරන බව පෙනේ.

මහජන සෞඛ්‍ය සේවාවේ පොල්මඃකාර සින්නකර අයිතිකරුවන් බවට පත්ව සිටින දොස්තරලා සත්කාර සේවාව ක්‍රමයෙන් සියලු අංශ වල නෛතික බලය තමන් හට අත්පත් කරගැනීමේ අශික්ෂිත ප්‍රයත්නයට අවතීර්ණ වෙමින් සිටින බව නිසැකය. ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් අළු ගසා දමා කල එළි බසිද්දී ඔවුන් ගේ වෘත්තීය අනන්‍යතාව නිසා දොස්තරලා ගේ පැවත්මට හානියක් වේ යැයි බියක් ජනිත වීම නිසා මේ ක්‍රියාවලිය ඉක්මන් කර ඇතැයි අනුමාන කළ හැකිය. මේ රටේ මහජන මුදලින් ඉගෙන ගත් සියලු වෘත්තිකයින් ජනතා සේවාවට බැඳී සිටිනවා මෙන්ම ජනතාහිතවාදී සේවාවක් ලබා දීම ද ඔවුන්ගේ පරම වගකීමකි. එසේම ජනතා සුබසිද්ධිය හෝ සමාජ ප්‍රගතිය හෝ මහජන සෞඛ්‍යය වෙනුවෙන් එක්ව ක්‍රියා කිරීමේ යුතුකමක් ද ඔවුන් සතුව පවතී. ඒ සියලු වගකීම්, යුතුකම් හා සමාජ ගෞරවය සියල්ලට පයින් ගසා වෘත්තීය ඒකාධිකාරය (monopoly) වෙනුවෙන් සිය රට උරුමයට කෙළ ගැසීමේ නරුම, අධම, කුහක ගතිය උපාධියකින් වසා ගන්නට නොහැකිය. හිත හොඳ දොස්තරලා අතර නින්දිත, අමන, අශීලාචාර දොස්තරලා ද සිටින බව මෙයින් පෙනේ. වඩා නරකම දෙය මෙබඳු දොස්තරලා ඉහළ තනතුරු වල ද සිටීමයි. අපේ රටේ දොස්තරලා සිතන්නේ තමන්ගේ වගකීම වන්නේ බටහිර වෛද්‍යක්‍රමය ආරක්ෂා කිරීම හා වෘත්තීය හිමිකම් සුරැකීම බවය. එය එසේ නම් ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් ගේ පරම වගකීම හා ශුද්ධ අයිතිය වන්නේ ආයුර්වේද වෛද්‍යක්‍රමය සුරක්ෂිත කිරීමයි. ඒ වෙනුවෙන් පෙනීසිටීම හා එයට උරදීමේ කාර්යය රාජ්‍යය ද භාරගත යුත්තේ දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමය මේ රටේ උරුමයක් ලෙස තවමත් ජනතාව සිය සංස්කෘතික අනන්‍යතාව තුළ පිළිගන්නා නිසාය.

දොස්තරලා සිතා සිටින්නේ මේ රටේ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය ඔවුන්ගේ බුදලයක් බවය. එහි සියලු බලතල අණ පනත් වලින් සින්නකර ලියා දුන් බවය. දේශීය වෙදකමට අපහාස උපහාස කරන්නේ ඇනුම්පද විහිළු පද ගොතන්නේ ඔවුන්ගේ විනෝදයට අලගු තබන්නටය. සෞඛ්‍ය පද්ධතිය තුළ අපේ රටේ ජනතාව සුරක්ෂිත යැයි ඔවුන්ගේ සියලු සෞඛ්‍ය අවශ්‍යතා සපිරෙතැයි සිතා උදන් අනන්නේ ගොඩ වෙදුන් අතින් සිදුවූ මෙලෝ හසරක් නැති බව සිතමිනි. සෞඛ්‍ය සේවාවේ රාජ්‍ය අංශය දුර්වල කරමින් පෞද්ගලික මාෆියාව ක්‍රමයෙන් ජනතා මුදල් සුරා ගනිද්දී නිහඬව සිටින දොස්තරලා සිය වෘත්තීය ඒකාධිකාරයට අභියෝග එල්ල වන විට පමණක් හඬ නගයි. ලංකාවේ නිදහස් අධ්‍යාපනයෙන් විපුල ඵල ලබාගෙන, ජනතාවගේ ආයෝජනයෙන් වෘත්තියකට එහා ගොස් ධන උල්පතක් පාදා ගන්නා, එයින් සමාජ හිනි පෙතේ ඉක්මන් නැග්මකට අවස්ථාව ලබා ගන්නා වෛද්‍යවරුන් කියන සමාජ තීරුවට තමන්ට ඉහළ යන්නට දුන් මේ රටේ ජනතාව ගැන තිබෙන හෘදය සාක්ෂිය කියන කාරණය මෙහිදී ඉතා වැදගත්ය. අද වන විට ඖෂධ සමාගම්වලින් අල්ලස් නො ගන්නා වෛද්‍යවරයෙක් සොයා ගැනීම අතිශය දුෂ්කරයි.  බෙහෙත් තුණ්ඩු ලියන කොළ කෑල්ලේ සිට රට සවාරි හා යාන වාහන දක්වා මේ අල්ලස් පරාසය විහිදේ. වෙළඳ නාමයෙන් බෙහෙත් තුණ්ඩු ලිවීමෙන් පමණක් මාසයකට ලක්ෂ ගණනක් මුදල් උපයා ගන්නා වෛද්‍යවරු මේ රටේ සිටී. එහෙව් සියලු පව් වහගෙන ආයුර්වේදයට ඔරවන ගොරවන ගෝත්‍රික දොස්තරලා කෙරෙහි මෙත් සිත් උපදවන්නට නම් නොහැකිය. නොසැලකිල්ල, නොදැනුම හා වගකිම් රහිත බව නිසා මේ රටේ වසරකට හානියට පත් වන හා අවදානමේ හෙළන රෝගී ජිවිත වල ගැන දොස්තරලා ගේ අනුකම්පාව හිමිවන්නේ නැත. එහෙත් ඉඳ හිට කලාතුරකින් ආයුර්වේද බෙහෙතක් විසවීමෙන් හෝ ආයුර්වේද වෛද්‍යවරයෙකු ගේ වරදින් රෝගියෙකු හට ආපදාවක් සිදුවුවහොත් එය මුළු සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේම අවමගුලක් සේ හඬා වැටෙන්නට අමතක නොකරයි.

තවමත් මේ රටේ ජනතාව ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් කෙරෙහිත් ආයුර්වේද ඖෂධ කෙරෙහිත් අනල්ප ගෞරවයක් ඇති බව නොකිව මනාය. රෝගීන් ආයුර්වේද රෝහලකට යන්නේ ඔවුන්ගේ රෝගයට පමණක් නොව සිතට ද යම් සහනයක් පතා ගෙන බව කිව යුතුය. ඊට හේතුව ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් තුළ මානව ධර්මතා ඉහළ තලයක ඇති බවට සමාජ පිළිගැනීමක් තිබෙන නිසාය. සුලු පිරිසක් හැරුනු විට ලංකාවේ දොස්තරලා යනු පන්ති අතික්‍රමණය නිසා හටගත් හීනමානය අධිමානයකින් වසාගත් අමුතුම ජීවීන් පිරිසකි. මෙය මහජන සෞඛ්‍යය කෙරෙහි බලපාන සමාජ ප්‍රශ්නයක් ලෙස ද අර්ථකථනය කළ හැකිය. සමහරුන් ටයි ඇඳ දොස්තර නලාව කරේ එල්ලාගෙන අලුත් වාහන වල ගිය ද එම යුරෝපීය පෙනුමට යටින් සිටින්නේ අමු නොදියුණු අශිෂ්ට ආසියානු ගෝත්‍රිකයෙකි. ඉංග්‍රීසිය උසුරුවන්නට මෙන්ම බටහිර විෂයන් පිළිබඳ පොතේ දැනුම මිස මොවුන් ගෙන් බොහෝ දෙනෙකුට ජීවන දැනුම හා සංස්කෘතික සාක්ෂරතාව නොමැත​. ඒ නිසා රෝගීන්ගේ ජිවිත පරදුවට තබා වර්ජනයට බසිනවා පමණක් නොව රෝගීන් ගේ අයිතිවාසිකම් ඉදිරියේ අලජ්ජිව මුනිවත රකිති. ඇමරිකාව, කැනඩාව, ඕස්ටෙ‍්‍රලියාව, එංගලන්තය වැනි රටවල වෛද්‍යවරුන් සමඟ ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් බිහි කරන දොස්තරලා සංසන්දනය කර බලන විට ලංකාවේ දොස්තරලා තවම සිටින්නේ ගෝත්‍රික මට්ටමේ බව තේරුම් ගන්නට අමාරු නොවේ. ශ්‍රී ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් බිහි කෙරෙන බොහෝ වෛද්‍යවරු තුළ රොගීන් පිළිබඳ ගරුත්වය, රෝගීන්ට මානුෂිකව සැලකීම, රොගීන් පිලිබඳ වගකීමකින් ක්‍රියා කිරීම සහ වෛද්‍ය ආචාර ධර්ම ඉතා පහළ මට්ටමක තිබෙන බව හෙළිවී තිබේ. ඊට අමතරව අනෙකුත් සමාන්තර සේවාවන්හි අයිතිවාසිකම් හා වරප්‍රසාද කෙරෙහි කුහක හා ද්වේෂ සහගත ප්‍රතිපත්තියකින් ක්‍රියා කිරීමද ඔවුන්ගේ වෘත්තීය විකලතාවයකි.

සුළු ප්‍රමානයක් හැරුන විට ශ්‍රී ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් බිහි කෙරෙන වෛද්‍යවරු තුළ වෛද්‍ය - රෝගී සන්නිවේදනය (communication skills),  රෝගීන් පිලිබඳ  වගකීම (responsibility) සහ වෛද්‍ය ආචාර ධර්ම හා ආකල්ප (medical ethics and attitudes) ඉතා පහළ මට්ටමක පවතියි.  එසේම සමස්තයක් ලෙස ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨ වල ගුණාත්මක භාවය පිරිහී ඇත​. වෛද්‍ය ආචාර ධර්ම පිළිබඳ අවධානය හා ඒවාට අනුගත වීමේ ශික්ෂණය ඉතා අවමය. අධ්‍යාපනික ගුණාත්මකභාවය අතින් නේපාලයේ, කෙන්යාවේ, ටැන්සානියාවේ වෛද්‍ය පීඨ ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨ පරාජය කොට ඇත​. සියලු දෙනා පාහේ රෝගීන් සුරා කෑමේ ව්‍යාපාරයට අඩු වැඩි වශයෙන් දායක වේ. සමහරු රජයේ සේවාවේ යෙදෙමින් මහජන මුදල් ගසා කෑමෙන් මඩි තර කර ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට සාර්ථක ලෙස සම්බන්ධ වේ. මේ ගසාකෑම කරන්නේ අඩුවෙන් හා නොසැලකිල්ලෙන් මහජන සේවයෙහි යෙදෙමින් මහජන මුදලින් උපරිමයෙන් වැටුප් හා වරප්‍රසාද භුක්තිවිඳිමින් නිදහසේ පෞද්ගලික ව්‍යාපාරවල යෙදෙමිනි. වෛද්‍ය විශේෂඥ සේවාවන් දිනෙන් දින වැඩිවන්නේ රෝගීන්ගේ මුදල් පසුම්බියට විදින්නට යොදා ගත් උපක්‍රමයක් ලෙසය. එක් එක් ඉන්ද්‍රිය පද්ධතියට එක් දොස්තර බැගින් වූ විශේෂඥතාව එක් එක් ඉන්ද්‍රියට වෙන් වෙන් ලෙස බෙදා ගත්තේ එනිසාය. දැන් ඒ ඒ රෝගය සඳහා විශේෂඥයින් සිටී. වෛද්‍යවරුන් හට ප්‍රචාරය තහනම් වුවත් දොස්තරලා මාධ්‍යය බදු අරන් තරඟෙට සිය හපන්කම් පුරසාරම්, විස්කම්, දස්කම් පුරාජේරු කියවති. රෝගීන් ඔවුන් වෙත කැඳවා ගැනීමට මාධ්‍යය හරහා ප්‍රචාරය කරති. රෝගීන්ගේ තීරණ ගැනීමේ අයිතිය හා ක්‍රියාවලියට බලපෑම් කරති. මේ සියල්ල දොස්තර බලය ව්‍යාප්ත කිරීමේ අධිපතිවාදී ගෝත්‍රික ප්‍රයත්නයේ උපායයන් වේ. රෝගී වෙළඳ පොළ ආයුර්වේදය වෙතින් උදුරා ගැනීමේ ව්‍යාපෘතිය සාර්ථක කර ගැනීමට නම් පොදු මහා ජනයා එයින් ඉවත් කොට තැබීමේ යම් වැඩපිළිවෙලක් අවශ්‍යය. මේ සායන වලින් ආයුර්වේදය පිට මං කරන්නේ ද එහි එක් පියවරක් ලෙසය.

ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් බිහි කරන දොස්තරලාගේ ගුණාත්මකභාවයේ පිරිහීම සඳහා වෛද්‍ය පීඨ වල උගන්වන ආචාර්යවරු මෙන්ම ජ්‍යෙෂ්ඨ වෛද්‍යවරුන් ගේ විනය සහ හැසිරීමේ පිරිහීම බලපෑ බව විද්වතුන් පෙන්වා දෙයි. වර්තමානයේ අලූතෙන් වෛද්‍ය සේවයට එකතුවන තරුණ තරුණියන්ගෙන් වැඩි පිරිසක් දුෂ්කර ජීවිතයක් ගත කළ ගම්බද තරුණ තරුණියන් ලෙස සැලකිය හැකිය. ඔවුන් වැඩි පිරිසක් වෛද්‍ය සේවයට එකතුවීම යහපත් වුවත් ඔවුන් පැමිණි දුෂ්කර පරිසරය නිසා සිය වෘත්තියෙන් මුදල් උපයාගැනීමට වැඩි උනන්දුවක් දක්වන බව පෙනෙන්නට තිබේ. එවැනි බොහොමයක් අය පළමුවෙන් පොඩි මෝටර් රථයකින් වෘත්තීය ගමන ආරම්භ කළත් ඔවුන්ගේ ඊළඟ ඉලක්කය සුඛෝපභෝගී ලොකු මෝටර් රථයකි. ඉන්පසු ලොකු දෑවැද්දක් සමග විවාහයක් වගේම මාලිගාවක් වැනි ලොකු නිවසක් තනා ගැනීමය. මේ සියලු ආර්ථික අවශ්‍යතා සඳහා ඔවුන් ඉලක්ක කර ගන්නේ අසරණ රෝගීන් ගේ මුදල් පසුම්බියයි. එහිලා සදාචාර සම්මතයන් නැත. වෙනසකට ඇත්තේ රෝගීන් කැමත්තෙන් මුදල් ගෙවීමයි. එම කැමැත්ත කෘත්‍රිමව ඇති කළ අවශ්‍යතාව මත සිදු වන්නක් බව සමාජ විද්‍යාව අනුව නිගමනය කළ හැකිය. වෛද්‍යවරුන් දිනෙන් දින වර්ධනය වන සුවිශේෂ වෘත්තීයමය තත්වයක් අත්පත් කරගන්නේ තනිකරම රෝගීන් ඇපයට තබා වෘත්තීය ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමෙන් නොවේ. මෙහි වෙනත් කිසිදු වෘත්තියක දක්නට නොලැබෙන සුවිශේෂි දෙෂ්පාලනික සාධකයක් තිබේ. දොස්තරකම ලංකාවේ මිනිසුන්ගේ ජීවන පරමාදර්ශයක් වී තිබේ. එයට මුලික පදනම වැටුණේ අතීතයේ දේශීය වෛද්‍යවරයා කෙරෙහි සමාජයේ ගොඩනැගී තිබු පිළිගැනීම සහ ගෞරවයයි. අද එම සමාජ බලය දොස්තරකම විසින් අත් පත් කර ගෙන තිබේ. ඇත්තෙන්ම දොස්තරලා අද පාවිච්චි කරන්නේ දේශීය වෛද්‍යවරුන් සතුව තිබු නිස්සරණාධ්‍යාශ සමාජ බලයයි. එහෙත් ඊට එදා තිබු මානව ගුණ ධර්ම වල පෝෂණය නොමැත. එනිසා මානව ධර්මතා ප්‍රමුඛ වෛද්‍ය වෘත්තිකයින් බිහි කිරිම සඳහා ඉතා ඉක්මනින් මෙකී අධ්‍යාපන ක්‍රමය හා වෘත්තීය පුහුණු ක්‍රියාවලිය වෙනස් විය යුතු බව පෙනේ.

දොස්තරලා වෙන්නට බැරි වූ මිනිස්සු සිය දරුවන්‍ හෝ දරුවන්ගේ දරුවන් දොස්තරලා කරන්නට සිහින දකින නිසා කිසිවෙක් වෛද්‍ය වෘත්තිය දෙස විවේචනාත්මක වීමට අකැමැති වෙති.  රජයෙන් ආන්තික ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කළත්, දොස්තරලා ගැන කතා කරන්න හෝ දොස්තරලා ගේ ඉල්ලීම් කේවල් කරන්නට ඔවුන් සූදානම් නැහැ. මෙතැන තිබෙන්නේ සංස්කෘතික ප්‍රශ්නයක්. අපි හැමෝම ඉන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදීන් විසින් ඇති කරපු දොස්තර හීනෙක. ඒ පර සුද්දන්ගේ ආකල්ප වලින් නිදහස් වෙන්න අපට බැරි වුණා විතරක් නෙවෙයි ඒ හීනය අපේ දරුවන්ගෙන්, බැරි නම් මුණුබුරන්ගෙන් හෝ සැබෑ කර ගන්න අපි හදන්නේ. ඒ වගේ සමාජයක දොස්තර මාෆියාවට එරෙහිව කතා කරන අය ගැන කවුරුත් හිතන්නේ ඉරිසියාකාරයන් ලෙසයි. ඒත් ඇත්ත කතාව නම් රෝගීන් සූරා කන මේ ඖෂධ ජාවාරමට මූලිකව ම වග කියන්න ඕනැ මේ දොස්තර මාෆියාව කියන එකයි. හන්දියේ දොස්තරගේ පොල්කඩයේ සිට පෞද්ගලික මහා රෝහල් දක්වා මේ පුද්ගලික වෛද්‍ය සේවය විහිදෙයි. මේ එක් එක් තැන්වලදී රෝගියා ගසා කෑම සිදු කරනු ලබයි. ෆාමසියේ බෙහෙත් තුණ්ඩුව, ලේ, මුත්‍රා පරීක්ෂණ ආදී දහසකුත් එකක් මගඩි හරහා දොස්තර මාෆියාව සිය අඬු පඬු විහිදුවා සිටියි. රජයේ රෝහලකින් නොමිළයේ දෙන බෙහෙත් ගැනීමට හැකි වීම භාග්‍යයක් වුවත් රජයේ රෝහල් වලට කරන ගමන, බොහෝ දෙනෙකුගේ සිතේ අප්‍රියජනක හැඟීම් ඇති කරවන අත් දැකීමකි. අධික පෝලිම්, අපිරිසිඳුකම හා ඖෂධ හිඟය මේ අතරින් ප්‍රධාන තැනක් ගනී. රෝහල් වල දොස්තරවරු, හෙදියන් හා කණිෂ්ඨ කාර්යමණ්ඩලය රෝගීන්ට සලකන අන්දම නම් ජුගුප්සා ජනක බව නොකිව මනාය.  එහෙත් ආයුර්වේද රෝහලක් තුළ ඇති පරිසරය මිට වඩා හාත්පසින් වෙනස් වූ  සහනශීලි මෙන්ම ආර්ථික වශයෙන් අඩු අවදානමක් සහිත වුවකි. ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් හට ගමේ ගොඩේ අසරණ රෝගී ජනතාවගේ ජිවන තත්වය හා සංස්කෘතික වටපිටාව ගැන මනා අවබෝධයක් තිබේ.


දොස්තරලා වැඩි දෙනෙක් බිහි වන්නේ නිදහස් අධ්‍යාපනයේ පිහිටාධාරයෙනි. ඔවුන් සිසුන් ලෙස අන් අයගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් කිසිදා හඬ නගන්නේ නැත. එහෙත් දේශීය වෛද්‍ය සිසුන් ඊට වඩා බොහෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීය. ඔවුන් අනෙක් සිසුන් වෙනුවෙන් සිය ජීවිතය, අධ්‍යාපනය, ශිෂ්‍යභාවය, විභාගය කැප කළ අවස්ථා එමටය. දොස්තර වූ පසු ඔවුන් වැඩි දෙනෙකුට රැකියාවට පිවිස ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ විශාල ධනයක් උපයා ගැනීමේ අවශ්‍යතාව තිබේ. ඊට හේතුව දොස්තරකම සමාජය තුළ වැජඹෙන ස්තරයට ඔසවා තබන්නට ඒ වත් පොහොසත්කම අවශ්‍යය. ඔවුන්ගේ වැටුප් මෙම අවශ්‍යතාව සැපිරීමට ප්‍රමාණවත් නැත.  එබැවින් වෛද්‍යවරු විශාල වශයෙන් පෞද්ගලික සේවයේ යෙදී සිටිති. මෙම පෞද්ගලික සේවා අතර තියුණු තරගයක් ද තිබේ. භෞතික දියුණුව අත්පත් කර ගැනීම සඳහා වෛද්‍යවරුන්ට තිබෙන අධිකතර උන්නතිකාමය ලංකාවේ වෛද්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ තිබෙන ප්‍රධාන ලක්ෂණය ලෙස දැක්විය හැකි ය. ලංකාවේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය තරම් අධ්‍යාපනික කුහකත්වයක් සහිත අංශයක් ලොව තවත් තිබේ ද යන්න සැක සහිත ය.  සෞඛ්‍යය වෛද්‍යවරුන් වෙතින් මිලදී ගත් යුතු රෝහල් මුලික අවශ්‍යතාවක් හා මිල අධික පාරිභෝගික භාණ්ඩයක් (commodity) බවට පත් කරන්නේ වෛද්‍යවරුන් ගේ වෘත්තීය කුහකත්වය මගිනි.  ඔවුන්ට වැදගත් දෙය වන්නේ තමන් ‍ඉගෙන ගන්නා දෙය නො ව අනුන් ඉගෙන ගන්නා දෙයයි. මෙහි සිටින වෘත්තිකයෝ තමන් දන්නා දෙයක් වෙනත් අය ඉගෙන ගනීවි යයි දැඩි බියකින් පෙළෙති. දැනුම බලය ලෙස භාවිතා කරන ශිල්පාධිපත්‍යය (technocracy) හා වෛද්‍ය වෘත්තීය ඒකාධිකාරය හරහා වෙළෙඳ පොළ පාලනය කිරීමේ දේශපාලනික අවශ්‍යතාව ද මෙහි තිබේ. මෙවැනි වෘත්තීය කුහකත්වයක් සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය තුළ ඇති වීමට හා වෙනත් වෘත්තීය ශ්‍රේණි සංවර්ධනය වෙනවාට හේතුව වන්නේ වෘත්තීය ධුරාවලි පිළිබඳ ගැටලුවකි. වෙනත් වෘත්තීය ශ්‍රේණියක් ධුරාවලිය තුළ ඉහළ යනු ඇතැයි බිය නිසා වෘත්තීය ශ්‍රේණි අතර විෂමතා පුළුල් කර ගැනීමට තිබෙන කැමැත්ත මෙන්ම තමන්ගේ වෘත්තීය ශ්‍රේණිය ඉහළ නංවා ගන්නා ගමන් සෙසු වෘත්තීය ශ්‍රේණි තව තවත් පහළට ඇද දැමීමේ කුහක උවමනාවක් ද මෙහි තිබේ. ඔවුන් ආයුර්වේද ක්ෂේත්‍රය වෙත එල්ල කරන්නේ ද මේ සුපුරුදු ගෝත්‍රික ප්‍රහාරයයි. එය තමන්ගේ ගොදුරු බිම් කරා වෙනත් වෘත්තිකයින් ප්‍රවේශ වීම වැළැක්වීමට මග රැක සැඟව සිට පහර දී පළා යන වෘත්තීය ත්‍රස්තවාදයයි. 

වෛද්‍ය ඩැනිස්ටර් එල්. පෙරේරා 

Thursday, May 19, 2016

ගොඩයා ගේ බඩට ගහන බටහිර වෙදකම හෙවත් “බට-හිර” වූ ගොඩ වෙදකම

හොර වෙදුන්, බොරු වෙදුන් හා රට වෙදුන් ගැන ලිවීමෙන් පසු එහි දෙවන කොටස ලියන්නේ වෙනත් මානයකින් මේ ප්‍රශ්නය තේරුම් කර ගැනීම සඳහාය. බටහිර කියන්නේ බස්නාහිර හෙවත් බසින හිරුට අයත් අරුතින් වුවත් එය හොඳින් තේරුම් ගන්නට ශාස්ත්‍රීය ලෙස “අපරදිග” කියන වචනය යොදා ගන්නට පුළුවන්. අපි මේ පෙරදිග අපරදිග කතාව කියන්නේ අපි ලෝක සිතියමේ ඉන්න තැනට සාපේක්ෂව. එහෙම නැත්තං ලෝකය අපි දකින සිතියමේ විදියට පැතලි සමතල බිමක තිබෙනවා කියන විශ්වාසයේ මත. ලෝකය ගෝලයේ කිසිම විදියක උතුරු-දකුණු, පෙරදිග-අපරදිග භේදයක් තියෙන්න බැහැ. ඒත් ග්‍රිනිච් රේඛාව බ්‍රිතාන්‍යය උඩින් වැටිලා තියෙන බව පිළිගත්තම අපි හිරු නොබසින අධිරාජ්‍යයේ සංස්කෘතික බලයත්, ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ දැනුම් හා තාක්ෂණික ශ්‍රේෂ්ඨත්වය මත යැපීමෙන් එහි ආර්ථික උත්තරීතරත්වයත්, පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ කිරුළට හිස් නැමූවම බ්‍රිතාන්‍යයේ දේශපාලනික ආධිපත්‍යයත් නිකංම පිළිගන්නවා. ඒ නිසා මේ Western කියන අර්ථයෙන් බටහිර යන වචනයට දේශපාලනික, ආර්ථික හා සංස්කෘතික මානයක් තියෙනව. අපි දැන හෝ නොදැන හිර වෙලා ඉන්නේ ඔන්න ඔය කියන දේශපාලනික-ආර්ථික-සංස්කෘතික රාමුව (බටයක්) ඇතුලේ. බටහිර කියන්නේ බටයක හිරවුණු කියන කතාව මං අහුලා ගත්තු එකක්. ඒත් මං ඒක ටිකක් දියුණු කරලා පුළුල් කරලා අපේ ප්‍රස්තුතයට යොදා ගන්නයි මං හිතුවේ.

බටහිර වෙදකම බටයක හිරවෙලා කියන්නේ ඒක පටන් ගන්නේ බට වලින් ඉවර වෙන්නෙත් බට වලින් නිසා. විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ කෙරෙන රසායනාගාරයක තියෙන බට ඇතුළේ හිර වෙලා (in-vitro) තිබුණු සංකල්ප සිද්ධාන්ත වෙලා ඒවා දැනුම් අධිකාරියේ මුද්‍රාව තියලා පොත පත හරහා අපේ ඔලු ගෙඩි වල තැන්පත් කරනවා. ඉතින් ඒ දැනුම උපදින්නේ බට තුළ තමයි. දැන් ඊට වඩා පුළුල් ලෙස මේ කාරණය විස්තර කළොත් බටහිර දැනුම් සම්භාරය අනිත් රටවල අධ්‍යාපනයට හා සංස්කෘතියට එන්නත් කරන්නේ ඔවුන්ගේ දේශපාලනික චැනලය (බටය) හරහා. ඒ නිසා බටහිර දැනුම විසිරිච්ච බුරුල්වෙච්ච දියාරුවෙච්ච් දැනුමක් නෙවෙයි. ඒක ඉතා නියත ගති ලක්ෂණ සහිත සංකේන්ද්‍රීය තියුණු විනිවිද යන ගුණ සහිත ප්‍රබල ප්‍රවාහයක්. ඒ නිසා ඒක ඉතා ඉක්මනින් මොළය මගින් ග්‍රහණය කර ගන්නවා. මනසට කා වදිනවා. සංස්කෘතියේ නහර ගත වෙනවා. ඒ නිසා ඒ දැනුම ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ ඉතා සංවිධිත පද්ධතියක් ලෙස. එම නිසා එහි ආධිපත්‍යය පිළිගත් අයෙක් එම පද්ධතියෙන් බැහැර නොයයි. ඊට අනුගත වූ අය එහි සිමාවෙන් පිටත සිදුවන දේ සත්‍ය ලෙස පිළි නොගනී. එසේම ඉන් බැහැර වූ දැනුම් දරන අය නිසි සුදුසුකම් ලත් අය ලෙස ද පිළිනොගනී. පද්ධතිය බටයක් වන්නේ එය රේඛීය (linear) ප්‍රවාහයක් ලෙස ගමන් කරන හෙයින්ය. එනිසා මේ දැනුම් පද්ධති වල “ප්‍රමාණ” ලෙස සැලකෙනුයේ සංවෘත පද්ධතියක් (බටයක්) තුළ සීමාකාරී සාධක මත සිදුකරන සම්පරීක්ෂණය පමණි.

මෙබඳු දැනුම් පද්ධතියක් තුළ හැදී වැඩුණු “බටහිර වෙදකම” අපේ රටේ මුල් බැස ගන්නේ යුරෝපීයන් විසින් හඳුන්වා දුන් වැවිලි ආර්ථිකයේ අතුරු පලයක් ලෙසයි. එය පසු කලෙක ක්‍රිස්තියානිය ප්‍රචාරය කිරීමේ සමාජ මෙවලමක් ලෙසත් ආගමික බලය ව්‍යාප්ත කිරීමේ මිෂනාරි මාධ්‍යයක් (clinical Christianity) ලෙසත් යොදා ගැනිණ. මුල් යුගයේ දී බටහිර රෝහල් තුළ ආගමික ප්‍රචාරය සඳහා රෝගීන්ගේ වට්ටෝරු පත්‍රිකාවේ බයිබල ශුභාරංචි වැකි මුද්‍රණය කර තිබිණි. ඒ සඳහා භුමිය සකසා ගැනීමට දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රම අඩපණ කිරිමේ මෙහෙයුමක් ද ක්‍රියාත්මක විය. බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත ලේකම් වෙත ආණ්ඩුකාරයා යැවු ලිපියක සඳහන් වූයේ මෙරට සැම ගමක් පාසාම වෙදරාළ නමින් දේශීය වෛද්‍යවරයෙක් සිටින බවයි. ඒ මුල් යුගයේ අපේ රටේ ග්‍රාමීය සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ බිම් මට්ටමේ සත්කාර සේවාවයි. පසු කාලයේ “ගොඩ වෙදුන්” වූයේ ගමේ ගොඩේ ගොඩ බේත් වලින් අපේ ගැමියන්ගේ ජිවිත ගොඩ දැමු වෛද්‍ය සංහතියයි. අපේ ගම වල බලි තොවිල් යක්ෂයාගේ කටයුතු ලෙස පහර දී හෙළා දැක ක්‍රිස්තියානි යාඥාව හඳුන්වා දුන්නා. යුරෝපයේ යක්දෙස්සියන් පණ පිටින් පුළුසද්දී අපේ ගොඩ වෙදුන් බේරුණේ ඒ වෙනකොට මේ වෙදකම් ගැන පෘතුගීසි, ලන්දේසි හා බ්‍රිතාන්‍ය ගවේෂකයින් යම් තරමක අධ්‍යයනයක් කරල තිබුණ හින්ද වෙන්න ඇති. මුල් යුගයේදී ඝර්මකලාපීය වෙදකම (tropical medicine) හරහා යටත් විජිත වල හමුදා සෞඛ්‍යයට අවශ්‍ය සේවා සපයන අතර උණුසුම් රටවල ශාක වර්ග අධ්‍යයනය කරන විද්වතුන් එවපු එක. අපේ රටේ ශාක ගැන මෙන්ම සැඟවුණු ප්‍රතිකාර ගැන යම් ඇගයීමක් කරලා තිබුණ විතරක් නෙවෙයි සමහර පුස්කොළ පොත් ඒ රටවලට ගෙනිහින් තිබුණේ. ඉතිරී පොත් පත් මහනුවර ආක්‍රමණයේදී ගිනි තියල විනාශ කළා.

මේ බටහිර වෙදකම කොහොමද ගොඩය ගෙ බඩට ගැහුවේ? එක පැත්තකින් මේ අය ගේ ස්වාමිවරුන් අපේ කෘෂි සංස්කෘතිය විනාශ කළා. මේ අය අපේ දේශීය ආහාර රටාව හා ඊට අදාළ පාරම්පරික දැනුම තුරන් කළා. ඒක තුළ පැවතුනු සංස්කෘතික වටිනාකම්, විශ්වාස, හර පද්ධතිය මෙන්ම එහි ආරක්ෂාකාරී සාධක හානියට පත් කළා. ඒ මත පදනම් වුණු වෙදකමේ පැවත්ම හා එහි සංකල්ප අභියෝගයට, සමච්චලයට ලක් කළා. ඊට පස්සේ දේශීය වෙදකමෙන් ඉතා පහසුවෙන්, සරලව, අඩු වියදමෙන් සුවපත් කර ගත් ලෙඩ රෝග වලට හම්බ කරපු සල්ලි ටික ගෙවන තැනට වැඩ සිද්ධ කළා. සෞඛ්‍යය කියන්නේ මිල අධික වෙළඳ භාණ්ඩයක් (commodity) බවට පත් කළා. බුලත් අතේ තියල ඇති හැකි පමණින් වෙද මහත්තයගෙන් බේත් ගත්තු ගැමිය චැනල් සර්විස් එකට, ලැබ් එකට, ෆාමසියට සල්ලි ගෙවල බඩගින්නේ ඉන්න තත්වෙට පත් කළා. රොබට් නොක්ස් කියපු සිංහලයාගේ බේත් ගබඩාව තුළ තිබුණු වටිනා ශාක ටික විනාශ කළා. මේ රටේ පවුලේ සෞඛ්‍යය රැකබලා ගත්තු අම්මලා ගේ මොළේට උදේ හවස වෙළඳ දැන්වීම් පොම්ප කරන කොට මේ බට-හිර වෛද්‍යවරු නිහඬව හිටිය.  උපදින්න බලාගෙන බඩේ ඉන්න එකාගේ සෞඛ්‍යයටත් කන කොකා අඬන විදියේ කුනුවෙච්ච පරිසරයක් හදන කොට ඒක අපේ නෙවෙයි කියල අහක බලාගෙන හිටිය.

ඊළඟ කතාව ගොඩ වෙදකම බට-හිර උනේ කොහොමද කියන එක. අපේ වෙදකම දෙස බට-හිර ඇසින් බලන්න ගිහින් වෙච්ච වින්නැහියක් ඒක. විශ්වවිද්‍යාල ඇතුලේ දේශීය වෙදකමේ ඇත්ත නැතත් හොයන්න ඒ බේත් බට ඇතුළේ දාගෙන විශ්ලේෂණ කළා. ඒකෙන් සමහරු කියක් හරි හොයා ගත්ත. සමහරු උපාධි ගත්ත. ඒත් තවම අපි අපේ බේත් ටික දීගෙන යනවා. ඒවා හොඳට වැඩ කරනවා. අපි බට-හිර විෂයයන් ඉගෙන ගන්නවා කියල උදන් අනනවා. ඒත් ආයුර්වේද මුලධර්ම වලට පයින් ගහනව. අන්තිමට බට-හිර වෙච්ච් ආයුර්වේද වෛද්‍යවරු බිහි වෙනවා. මේක දැක්කම බොහෝ දෙනා මාත් එක්ක උරණ වෙයි. මට බනියි. මට අභියෝග කරයි. මාව ගලේ ගහල අපුල්ලයි. ඒත් ඇත්ත කතාව අපි වහගෙන ඉන්නේ. දේශීය වෛද්‍යවරුන්ට බටහිර බේත් දෙන්න පුරුදු කළේ 1883 දී ලියපු “වෛද්‍යාභිදානය” කියන පොත ලියපු ධර්මරත්න උන්නැහේ. එයත් බට-හිර වෙච්ච කෙනෙක්. දේශීය වෛද්‍යවරුන් බට-හිර දැනුම් පද්ධතිය තුළ සිර කිරීම ගොඩ වෙදකම අවනතියට කරා යැවීමේ ලා සාර්ථක උපක්‍රමයක් බව එදා සිටම ඔවුන් වටහා ගත් දෙයක්. ආයුර්වේද විෂයමාලාව තුළට බට-හිර විෂයයන් පාලනයකින් තොරව රිංග වීමේ අරමුණ මේ කියන ඉතිහාසය සමඟ බැඳුණු දෙයක්.

බට-හිර වූ අපේම අය නොසිතන නොදකින එක දෙයක් මා අවසන් වශයෙන් ලියමි. ඒ මේ රටේ දේශීය වෛද්‍යක්‍රමය හෝ ආයුර්වේදය යටත්විජිත පාලනයේ නීතිමය ආධිපත්‍යයෙන් ගලවා ගැනීමේ මෙහෙයුමේ පුරෝගාමීන් වූයේ එදා “ගොඩ වෙදුන්” ය. ඒ අරගලෙයේ ඉදිරියෙන් සිටි බොහෝ වෙදුන් ගේ මුල් තිබුණේ අපේ ගොඩ වෙදකමේ පරපුරු වලය. එදා ඒ සටනට පණ දුන්නේ ගමේ ගොඩේ ගුලි කල්ක තෙල් වලින් දස්කම් දැක්වූ ගොඩ වෙදුන් ගේ සමාජ වටිනාකමයි. අපි අද උදන් අනන බොහෝ ජයග්‍රහණ ඔවුන්ගේ කැපවීම් වල ප්‍රතිඵල බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ. ඒත් අවසානයේ ආයුර්වේදය බට-හිර වන විට උන් හිටි තැන් නැති වූයේ ඒ ගොඩ වෙදුන්ගේ පරපුරු වලටය. රජයේ ආයුර්වේද රෝහල් පද්ධතිය ව්‍යාප්ත වූයේ උන්ගේ ගොදුරු බිම් මතිනි. උපාධිධාරීන් හට රජයේ පත්වීම් ලැබුණේ උන්ගේ බුලත් අතේ තිබු පඬුරු වල එකතුවෙනි. අන්තිමේදී ගොඩ වෙදුන් ආණ්ඩුවේ පිං පඩි ලබන තත්වයට පත් විය. දැන් සීමාවාසික පුහුණුවේ පාරම්පරික කාර්තුවට සිය දැනුම ප්‍රදානය කරන ගොඩ වෙදුන්ට ගෙවන්නේ මසකට රු. 500 කි. එයත් ලබා ගැනීමට නොයෙක් දුෂ්කරතාය. සීමාවාසිකයා දහසින් බැඳී පියළි ලබද්දී පුහුණව දෙන ගොඩ වෙදාට ලැබෙන සොච්චම නිගරුවකි.  ආයුර්වේද වෛද්‍ය සභාවේ සිටින ප්‍රභූ වෙදුන් මසකට වරක් රැස්වී දොදොල් සමග ඇපල් කා ගාස්තුව සාක්කුවේ දමාගෙන මාරුවෙයි. ලේඛකාධිකාරී පගාව අල්ලස ජරාව දෙස ඇස් ඇර නොබලයි. හොර වෙදුන් බොරු වෙදුන් සභාව ඉදිරියේ මළපහ කරයි. නිලධාරින් උන්ගේ පස්ස හෝදයි. පසුව බලන විට උන් ලියාපදිංචි ලේඛනයේ සිටියි.

දැන් මේ ලියපු ටිකට මාත් එක්ක ඔට්ටු වෙන්න කැස කවන අයට තව එක දෙයක් කිව යුතුයි. අපි ආඩම්බර වෙන බොහෝ දේ අපි දිනාගත් දේවල් නොවෙයි. මෑත ඉතිහාසයේ මේ ක්ෂේත්‍රයේ දිනා ගත්තු ඒකම වෘත්තීය අයිතිවාසිකම ආයුර්වේද සේවා ව්‍යවස්ථාව විතරයි. ඒකත් රජයේ සේවය සම්බන්ධයෙන් මිසක් සියලු වෘත්තිකයන්ට අදාළ ව ලැබුණු හිමිකමක් නෙවෙයි. අපි දැන් නිතරම අරගල කරන්නේ රජයේ රැකියා සඳහා මිසක් ක්ෂේත්‍රයේ දැවෙන ප්‍රශ්න හෝ වෘත්තීය අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් නෙවෙයි. රැකියා අරගලය රැකියා ලැබුණට පස්සේ ඉවරයි. විරැකියාව තියෙනකන් ඒ අරගලය තියෙයි. අපේ වෘත්තීය පිළිගැනීම නිසි නෛතික ආකෘතියක් තුළ ස්ථානගත කිරීමේ වැඩපිළිවෙලක් අවශ්‍යයි. බටහිර වෛද්‍යවරුන් ගේ මට්ටමට වැටුප වැඩි වුණාට මදි ඒ නෛතික තත්වය නැතුව. පශ්චාත් උපාධි ගන්න හියාම තියෙන ප්‍රශ්න ගැන කවුද කතා කරන්නේ. අපි වසර හයක් BAMS කරලා ආපහු MSc කරන රටක් මේ. කාය චිකිත්සාව ඉගෙන ගෙන ආපහු පංචකර්ම සහතිකේට සල්ලි ගෙවන රටක් මේ. ගම්පහ උපාධිය තවම CCIM එකෙන් පිළිගන්නේ නැහැ. අලුත් විෂය නිර්දේශය වෛද්‍ය සභාවේ අනුමතියට යවල නෑ. ඒව ඉගෙන ගන්න ශිෂ්‍යයින් ගේ වැරදි නෙවෙයි. පරිපාලනයේ වැරදි. ඒ අය හිතුව ගොඩනැගිලි, රසායනාගාර, උපකරණ වලින් සම්පුර්ණ වුණාම හරි කියල. මදේ නැතුව පොත්ත ලස්සනට හැදුව. IIM එකේ අලුත් සිලබස් එකෙත් ප්‍රශ්න. ලස්සන ලොකු ඉංග්‍රීසි වචන වලින් නවීන විෂයක් දෙකක් ඇතුළට දාල ඒකෙන් කරන්නේ ආපහු අයුර්වේදේ අර බටේ හිර කරන එකමයි (බැන්නට කමක් නෑ. කියන්නේ මං දකින දේ).

හොඳට ජවය තියෙන උනන්දුව කැපවීම තියෙන බි.ඒ.එම්.එස්. පෝතකයෝ ගොඩක් අපිට ඉන්නව. ඒ අයව අපේ ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රගමනයට යොදා ගන්න විධිමත් වැඩපිළිවෙලක් රජයට නෑ. තිබුණෙත් නෑ. ඒ සියලු දෙනාම කරන්නෙ තැනින් තැනින් අල්ල ගත්ත ව්‍යාපෘති. එදිනෙදා ප්‍රහ්න වලට විසඳුම් හොයනවා. අපි මැදිහත් වෙන්න අවශ්‍ය වෘත්තිකයෝ හැටියට මේ සඳහා වැඩපිළිවෙලක් ඉදිරිපත් කරන්න. කල් පවතින ජාතික වැඩසටහනක්. අපි වැඩ කරපු හැම ඇමතිවරයෙකුටම මේ ගැන කියල ඇති. ලියල දීල ඇති. විවේචනය කර ඇති. ඔවුන් ඒ සම්බන්ධයෙන් උරණ වූ අවස්ථා පවා තිබේ. වරෙක මා හට අමාත්‍යාංශය දෙපාර්තමේන්තුව  තහනම් කලාප බවට පත් වුණා. සියලු තනතුරු වලින් නෙරපා දැම්මා. ඒත් මම දරන ස්ථාවරය වෙනස් වන්නේ නැහැ. අදටත් කියන්නේ අපි මේ යන ගමන අවදානම්. සියලු අවාසි සහගත සාධක සමඟ අපි රජයේ රැකියාවෙන් සතුටු වෙනවා. වැටුප් වර්ධකයක්, දිමනාවක්, ශිෂ්‍යත්වයක් අහිමි වුණොත් හැර අපේ ලේ රත් වෙන්නේ නැහැ. අපේ වෘත්තීය අයිතිවාසිකම් ගැන නිහඬව සිටිනවා. වෘත්තීය සංගම් දේශපාලනයේ අතකොලු වෙලා. ඔවුන්ට රිදෙන්නේ නායකයින් හට යමක් අහිමිවන විට පමණයි. අපිට දැන් සැබවින්ම අවශ්‍ය වන්නේ “වෘත්තීයමය සංවිධානයක්” (professional organization) මිස වෘත්තීය සමිතියක් නොවේ. නැතිනම් අපිත් ගොඩයාගේ බඩට ගහන ගොඩට වැටෙයි අනාගතේදී. ලියන්නට ගොඩක් දේ හිතේ සිරවී තිබුණත් මිට වඩා මගේ කිර්ති නාමයට හානි කර ගැනීමට මා බලාපොරොත්තු වන්නේ නැහැ.

වෛද්‍ය ඩැනිස්ටර් එල්. පෙරේරා. 

Tuesday, May 17, 2016

හොර වෙදුන්, බොරු වෙදුන් හා රට වෙදුන්



කාලෙකින් ලියන්න හිතුනේ එක්තරා දොස්තර මහත්තයෙක් ලියපු ලිපියකින් මගේ හිතට අසතුටක් දැනුණු හින්ද. ඒ “නොපෙනන මානයේ සිට පෙනෙන මානයට පැමිණි හෙළ වෙද හොරු” යන මැයෙන් 2016.05.15 දින රාවයේ පළ වූ වෛද්‍ය ආරියසේන යූ. ගමගේ මහතා ලියු ලිපිය. මුළු ලිපියම නොවුවත් ඒකෙ අඩංගු සමහර කරුණු සම්බන්ධයෙන් මගේ අදහස් දැක්වීමට මෙය අවස්ථාවක් කර ගනිමි. වෛද්‍ය ගමගේ මහතා මාධ්‍ය පිටියේදී කලකින් හමු වූයේ නැතත් එතුමා ස්වභාවයෙන්ම දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමය ගැන දරන බොහෝ විසංවාදී හා විතණ්ඩවාදී අදහස් වලට මා තුළ ඇත්තේ වෘත්තීය අරුචියකි. මෙම ලිපියට හේතු වූ එතුමාගේ ලිපිය තුළින් එබඳු අරුචියක් මතු නොවූ වද එහි සමහර කොටස් කෙරෙහි එකඟ විය නොහැකි නිසා මෙය ලියන්නට සිදු විය. එයින් අදහස් වන්නේ මා එතුමාගේ ලිපියේ බොහෝ කරුණු කෙරෙහි එකඟ වන බවත් සමහර කැරුණු වලට විරුද්ධ නොවන බවත්ය. දේශීය වෛද්‍ය නාමයෙන් පෙනී සිටිමින් ජනතාව මුළා කරන, රෝගීන් සුරා කන, හොර වෙදුන් හා බොරු වෙදුන් ඇති තරම් සිටින බව සත්‍යයකි. ඔවුන් හට ප්‍රචාරය ලබා දෙමින් මාධ්‍යයෙන් ඔසවා තබන බව ඊටත් වඩා කණගාටුවට කරුණකි. අද සිදුවන බොහෝ මෙබඳු බාල ගණයේ ප්‍රචාර සම්බන්ධයෙන් මාධ්‍යයේ පහත් වාණිජමය හැසිරීම වගකිව යුතුය. හොර වෙදුන් බොරු වෙදුන් නිසා සිදුවන හානිය ගැන වාදයක් නැත. එය ආයුර්වේද වෛද්‍ය සභාවේ අඩුපාඩු නිසා සිදුවන සමාජ අපචාරයකි.


ලියාපදිංචියෙන් තොරව ආයුර්වේද හෝ දේශීය වෛද්‍ය කර්මයේ නියැලීම මෙන්ම එබඳු වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස පෙනී සිටීමද ආයුර්වේද පනතේ විධි විධාන උල්ලංඝනය කිරීමකි. එසේම දඩුවම් ලැබිය හැකි වරදකි. එසේම ලියාපදිංචිය ලත් වෛද්‍යවරුන් හට මාධ්‍ය ප්‍රචාරය හෝ වෙනත් යම් ලෙසකින් තමන් වෙත රෝගීන් කැඳවා ගැනීම ද ආචාරධර්ම වලට පටහැනිය. එබඳු වෛද්‍යවරුන්ට එරෙහිව විනයානුකුල පියවර ගැනීමේ බලය ඇත්තේ ආයුර්වේද වෛද්‍ය සභාවටය. ඔවුන් වෘත්තීය විෂමාචාරයක් කළ බව සනාථ වුවහොත් එබඳු වෛද්‍යවරයෙකුගේ ලියාපදිංචිය අත්හිටුවීම හෝ අවලංගු කිරීම කළ හැකිය. ආයුර්වේද ක්ෂේත්‍රයේ ද ඉතා විධිමත් නීති පද්ධතියක් තිබේ. ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දෝෂය ඇත්තේ ආයුර්වේද වෛද්‍ය සභාවේ නිලධාරීන් ගේ දුර්වලකම මතය. එහෙත් මෑතක සිට ගුවන් විදුලිය, රුපවාහිනිය ඔස්සේ ප්‍රචාරය කරන බොරු දැන්වීම් වලට එරෙහිව පියවර නොගැනීමෙන් ආයුර්වේද වෛද්‍ය සභාව ක්ෂේත්‍රයට තුළ සිය නොහැකියාව ප්‍රදර්ශනය කර තිබේ. “දියවැඩියාව නිට්ටාවට සුව කරන වෙද මහතෙකු ගැන ප්‍රචාරය වන දැන්වීම්” හරහා බොරුව වපුරන ඒ වෛද්‍යවරයා තවමත් නිදැල්ලේ ඒ ජාවාරම කරගෙන යයි. ඒ අපේ වෛද්‍ය සභාව හොර වෙදුන් හා බොරු වෙදුන් ගැන සලකන විදියයි. එබඳු හොර වෙදුන් ගැන පියවර නොගන්නේ ඔවුන් ගෙන් වාසි සැලසෙන නිලධාරින් පුටු වල තාමත් නිරුපද්‍රිතව සිටින නිසාය.


දැන් ගමගේ වෛද්‍යතුමාගේ ලිපියේ මා නුරුස්නා වැකිය දෙසට හැරෙමු. “කරුණු එසේ තිබියදී සැත්කම් වලට බිය නුගත් රෝගීන් දේශීය වෙදකම වෙත යොමු වන බව පෙනේ. මිට අමතරව කැඩුම් බිඳුම් සහ සර්ප දෂ්ටනය සඳහා ප්‍රතිකාර ගැනීමට මිනීසුන් දේශීය වෛද්‍යවරුන් වෙත යොමු වන්නේ, එම වෙදකමේ ඇති සාර්ථකත්වයට වඩා ඒවා පිළිබඳ මිනිසුන් තුළ පවතින විශ්වාසයත්, එම ප්‍රතිකාර ගැමි ජනතාවගේ සංස්කෘතිය හා මනාසේ ගැලපෙන නිසාත්ය.” දේශීය වෙදකමට එරෙහිව සුද්දන්ගේ අධිපතිවාදී විවේචන එල්ල වූයේ අද ඊයේ නොවේ. 1821 දී ජෝන් ඩේවී ඇති තරම් සිය විද්‍යා තර්කන දැනුම උපයෝගී කර ගෙන පුනරුදයේ අවියෙන් දේශීය වෙදකමට තැලුවේය.  ඔහු වෘත්තියෙන් වෛද්‍යවරයෙකි. අපේ රටේ උරුමය වනසන්නට පැමිණි බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවේ වෛද්‍යවරයෙකි. අපේ රටේ ගොඩ වෙදුන් ඉදිරියේ ඔහු රට වෙදෙකි. අපේ දේශීය වෙදකම ගොඩ වෙදකම ලෙස හෙළා දැක්කේ රට වෙදුන් ය. රට වෙදකම උගත් මෙරට වෙදුන් ය. ඒ සියල්ලෝ රට වෙදුන් ය. ඒ අය සියලු බටහිරෙන් ආනයනය කළ දැනුමට ඇලුම් කරයි. ඊට ගරු කරයි. දේශීය දැනුමට ගරහයි. එය නුගත් ගැමියන් ගේ මිථ්‍යා විශ්වාස ගොන්නක් ලෙසය. ඒ ඔවුන්ගේ ස්වාමියාගේ හඬයි. සම්ප්‍රදායික වෛද්‍ය ක්‍රම ගැන කෙරෙන පර්යේෂණ ඔවුන් මායිම් නොකරයි. ඒවායේ ප්‍රතිපල විශ්වාස නොකරයි. අද නවීන වෛද්‍ය ක්‍රමය හෙවත් ජෛව වෛද්‍යක්‍රමය (biomedicine) ලෙස හඳුන්වන බටහිර වෙදකම එදා හැදින්වුයේ අධිරාජ්‍යයාගේ වෙදකම (imperial medicine) හෙවත් යටත් විජිත වෙදකම (colonial medicine) ලෙසයි. ඊට හේතුව යුරෝපියානු වෛද්‍යක්‍රමය ආසියානු රටවල ව්‍යාප්ත කළේ අධිරාජ්‍යවාදයේ මෘදු දේශපාලන මෙවලමක් ලෙස නිසාය. අද මේ බල මෙවලම භාවිතා කරන්නේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඒකාධිකාරය පවත්වා ගැනීමටය.  


අද ගමගේ මහතා ප්‍රතිරාවය කරන්නේ ජෝන් ඩේවී ගේ පරපුරේ පශ්චාත් නුතනවාදී මාදිලියේ අදහස් විනා අන් කවරක් හෝ නොවේ. බලන්න, දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයේ සමාජ පිළිගැනීම, එහි ව්‍යවහාරික පැවත්ම හා එහි සංස්කෘතික අනන්‍යතාව මත සිය පශ්චාත් උපාධිය සරි කර ගත් ඔබ ඊට ලබා දෙන ගෞරවය. දේශීය වෙදකමට යොමුවන්නේ “සැත්කම් වලට බිය” සහ “නුගත්” රෝගීන් බව ඔබ නිගමනය කරයි. එය ඔබේ නිබන්ධනයේ උපුටනයක් දැයි සැක සහිතය. කැඩුම් බිඳුම් සහ සර්ප වෙදකම ගැන නිසි අධ්‍යයනයක් නොමැතිව හිතලු පළ කරන්නට තරම් ඔබ දුර්වල වී ඇත්තේ පුරුද්දට හතර අතේ වනන නිසාදැයි සිතේ. කැඩුම් බිඳුම් වලට බටහිර ප්‍රතිකාර ලබා ඉන් පසු හරියට අතපය දිග හැරගන්නට දේශීය වෛද්‍යවරුන් ළඟට යන  රෝගීන් ගැන කතා නොකරන්නේ ඇයි? රෝහල් වලට වාර්තා නොවන සර්ප දෂ්ට නිසා අනතුරට පත්වීමට හැකිව තිබු ජිවිත බේරන අපේ ගොඩ වෙදුන් ගැන තොරතුරු නැත්තේ ඇයි? අද බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමයේ ප්‍රචලිත හා ව්‍යවහාරික ප්‍රතිකර්ම වල අසාර්ථකබව නිසා බියට පත් වන රෝගීන් මෙන් ම දුකට පත් වන රෝගීන් ද දේශීය වෙදකමේ පිහිට පතයි. සමහර රෝග සුවපත් කිරීමේදී බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමය දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බව ගැන කිසිදු විවාදයක් නැත. එහෙත් සැත්කම් නියම කළ රෝගීන් එයින් මුදවා දේශීය වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වලින් සුවපත් ව යනු අපි දැක ඇත්තෙමු. රෝගීන් ගේ අධ්‍යාපනික නුගත්කමට වඩා භයානක වන්නේ වෛද්‍ය ව්‍යාපාරය මගින් බිහි කළ සමාජමය නුගත්කම හෙවත් ගොනාට ඇන්දවීමෙන් මුදල් කඩා වඩා ගැනීමයි. එය හෙළ වෙද හොරු කළත් රට වෙද හොරු කළත් එකම වරදය. දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයට නැඹුරු වන්නේ නුගත් සමාජය බව ඔබ කියන්නේ කිසිදු විද්‍යාත්මක පදනමකින් තොරවය. එය ඔප්පු කරන්නට බැරි මුසාවාදයකි. වෘත්තීය නොවන බේගලයකි. නුගතුන්ට ගැලපෙන පට්ටපල් බොරුවකි.


ඊළඟට ඔබ කියන්නේ දේශීය වෙදකමේ ජනප්‍රියත්වයට හේතු වන්නේ “මිනිසුන් තුළ පවතින විශ්වාසය” සහ “සංස්කෘතිය හා මනාසේ ගැලපෙන බව” යන සාධක දෙකය. මේ කතාව දෙපැත්ත කැපෙන තර්කයකි. ඕනෑම වෛද්‍ය ක්‍රමයක් දෙසට මිනිසුන් ඇදී යන්නේ ඒ කෙරහි වන විශ්වාසය නිසාය. ඒ විශ්වාසය ගොඩ නැගෙන්නේ, එය වර්ධනය වන්නේ, එය තිරසාරව දිගු කලක් පවතින්නේ එහි සාර්ථකත්වය නිසාය. එහි ප්‍රතිපල දැනෙන නිසාය. ඒවා ප්‍රයෝගිකව අත් විඳින නිසාය. කොටින්ම කිව හොත් එය සාක්ෂ්‍ය-පාදක (evidence-based) නිසාය. ඊළඟ සාධකය බලන්න. එය බටහිර වෙදකමට නැති දේශීය වෙදකමට පමණක් ආවේණික සාධකයකි. “සංස්කෘතිය හා මනාසේ ගැලපෙන බව” යන්නෙහි “මනාසේ” යන වදන ඔබේය. ඔබ නව යුගයේ වෛද්‍යක්‍රම වල ප්‍රගතිය ගැන දැනුවත් බව කියන හෙයින් සංස්කෘතිය වෛද්‍යක්‍රමයක පැවත්මට කෙතරම් වැදගත් ද යන්න මා කිවයුතු නොවේ. මේ වන විට පර්යේෂකයින් ගේ අවධානය යොමුව ඇත්තේ සංස්කෘතිකමය බලපෑම සෞඛ්‍යය ප්‍රතිලාභ සඳහා යහපත් ලෙස යොදා ගත හැකි අයුරුය. මව්කිරි දීමේ පුරුදු හා ව්‍යවහාර සමාජගත කළේ දේශීය සංස්කෘතියෙන් උදුරා ගෙන බව කියන්නේ නැත. අපේ ආහාර පාන රටාව ගැන කියන්නේ දේශීය වෙදකමේ උරුමය ලෙසින් නොවේ. කොළ පලා වල ගුණ ජනතාවට කියා දෙන්නේ ඒවා යුරෝපයෙන් ආනයනය කළ නිසා නොව එය දේශීය වෙදකමෙන් උරුමව අපේ ජන සන්තානයේ තිබු උරුමයක් නිසාය. එය සංස්කෘතික බුද්ධිමය දේපළක් (intellectual property) ලෙස සොරා ගත්තකි. අදටත් දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමය මේ තරම් බාධක විවේචන මධ්‍යයේ වොරැඳෙන්නේ ඒ මනා සංස්කෘතික ගැලපීම නිසාය. මේ හොර වෙදුන් හා බොරු වෙදුන් ප්‍රයෝජනයට ගන්නේ ද මෙකී පිළිගැනීමේ වාසියයි. එය රට වෙදුන් ගේ අභියෝගයට වඩා දරුණුය. මිනිසුන් රවටන්නේ මෙකී අනන්‍යතාවට මුවා වෙමිනි. ඒත් ඒ සංස්කෘතික උරුමය විකුණා ගෙන කන බොරු වෙදුන් නිසා පරිහානියට යන්නේ අපේ දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයේ අභිමානවත් අනන්‍යතාවයි.


ගමගේ මහතා දක්වන අනෙක් අර්ධ සත්‍යය නම් මේ අද අත්විඳින යහපත් සෞඛ්‍ය දර්ශක වල සියලු ගෞරව බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමය අත් පත් කර දුන් ඒවා ලෙස හුව දැක්වීමය. දේශීය වෙදකම යටපත් කළ ශතක පහක් තුළ මේ රටේ සෞඛ්‍යයට සිදු වූ හානිය ගණන් බලා නැත. ඒවාට සංඛ්‍යා ලේඛන ද නැත. එහෙත් නිදහසෙන් පසු මේ රටේ පසුගිය දශක කිහිපය තුළ යම් ප්‍රමාණයකින් ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් හා දේශීය වෛද්‍යවරුන් සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ දියුණුවට දායක වූ බව අමතක නොකළ යුතුය. ඒවා කිසි දිනෙක මුඛ්‍ය ධාරාවේ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය තුළ ඇගයීමට ලක් වූයේ නැත. සංඛ්‍යාත්මක අධ්‍යයනයට බඳුන් වූයේ නැත. එහෙත් ගමේ ගොඩ වෙදුන් ගොඩ දැමු රෝගීන් ගෙන ඉතිරී වූ විදේශ විනිමය, සෞඛ්‍ය පිරිවැය ගැන සොයා බැලුවේ නැත. සියලුම සම්පත්, බලතල හා යාන්ත්‍රණය අතේ තබා ගත් රට වෙදුන් ගේ ආධිපත්‍යය ගොඩ වෙදුන්ට ගැරහුවා පමණි. අවම වශයෙන් එක්ව පර්යේෂණයක් කරන්නට තරම් කොන්දක් තිබු වෛද්‍යවරු සිටියේ අතළොස්සකි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය 1978 අල්මා ආටා ප්‍රකාශනයෙන් වසර 30 කට පසු 2008 බිජිං ප්‍රකාශනය ද එළි දක්වා දේශීය සාම්ප්‍රදායික වෛද්‍ය ක්‍රම සෞඛ්‍ය පද්ධතියට එක් කරගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටියදී පවා එයට හිස් නමන්නටවත් යටත්විජිත මානසිකත්වයේ ගිලිණු රට වෙදුන්ට “වෘත්තීය විවේක බුද්ධියක්” තිබුණේ නැත. එබඳු ප්‍රජාතාන්ත්‍රික බුද්ධිමය ප්‍රතිචාර ඩේවී පරපුරේ ආක්‍රමණික රට වෙදුන් ගෙන් අපේක්ෂා කිරීමද මෝඩකමකි. ගමේ ගොඩේ අපේ ආච්චිලා සීයලා අවුරුදු සීය පැන්නුවේ රට වෙදුන්ගේ බෙහෙත් බලෙන් නොවෙයි. ඒ අයගේ දනිස් වලට ප්ලාස්ටික් පොල්කටු හයි කළෙත් නෑ. ඩයලිසිස් කළෙත් නෑ. බයිපාස් කළෙත් නෑ. ඒත් අගේට දරු මුණුපුරන් දැකල ආණ්ඩුවට බරක් නොවී අවසන් ගමන් ගියා. ඒ දේශීය වෙදකමේ බල මහිමය නිසා.


මේ තත්වය ගමගේ මහතා වැනි අයගේ පෑනෙන් ලියවුණත් අදහස් ගලා එන්නේ යුරෝපීය යටත් විජිත අධිපතිවාදී වෛද්‍ය අධිමානය තුළින්ය. බලාගෙන යන විට එයත් එක්තරා මානසික ව්‍යාධියකි. ඉන් පෙළෙන පුද්ගලයා සිතන්නේ තමන් ගේ බුද්ධිය නිසා මේ අන්දමේ අදහස් පහළ වන බවය. දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමය ජාතික සෞඛ්‍ය පද්ධතියෙන් අවතැන් ව තිබියදීත් එහි දායකත්වය අවම පහසුකම් යටතේ ලබාදුන් පසුගිය දශක කිහිපය කිසිදු ඇගයීමකට ලක් නොකර උදාන වාක්‍ය කියන්නේ රට වෙදුන් ගේ ඒකාධිකාරය තවදුරටත් තහවුරු කිරීමටය. තාක්ෂණික අධිකාරය, මානව සම්පත්, යටිතල පහසුකම්, නෛතික බලය, පරිපාලන ශක්තිය, දේශපාලන ආශිර්වාදය සියල්ලෙන් සම්පුර්ණ බටහිර වෛද්‍ය ක්ෂේත්‍රය සමඟ කරට කර සටනක් දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයෙන් අපේක්ෂා කිරීම ඉතා අනුවණ හා අශික්ෂිත අදහසකි. තාක්ෂණය හා පරිපාලන ඒකාධිකාරය උනා දැමූ කල බටහිර වෙදකමේ ශාස්ත්‍රීය නිරුවත පෙනේ. ඒ බව නොදැන අපේ බොහෝ බක පණ්ඩිතයින් ද උඩ දමමින් වැළඳ ගන්නේ නවීන වෛද්‍ය විෂයන්ය. රට වෙදුන් ගේ පම්පෝරිය අසන්නට ඒවාට අත්පොලසන් දෙන්නට අපේ සම+හරක් වෙදුන් හරිම කැමතියි. මේ රටේ අපේ දේශීය සෞඛ්‍ය උරුමය විනාශ කළ සංස්කෘතික සම්පත් කොල්ල කෑ රට වෙදකමෙන් තොරව සිතන්නට පුළුවන් අපේ වෙදුන් හදන බි.ඒ.එම්.එස්. විෂය නිරදේශයක් ඉල්ලන්නේ ඒ නිසාය. බටහිර වෛද්‍යවරුන් සිය පශ්චාත් උපාධියට හදාරන්නේ අපේ වෙදකමයි. ඒත් උපාධියෙන් පසු ගරහන්නේ ද එයටමයි. අපේ සම+හරක් උපාධිධාරීන් ද හිස උදුම්මවා ගත් විට ඒ වරදම කරයි. අපිට සටනක් ඇත. ඒ ගොඩ වෙදුන් සමඟ නොව රට වෙදුන් සමඟය. අපේ වෙදකමට ගරහන එහි ඉදිරිගමනට බාධා කරන රට වෙදුන් සමඟ කරට කරට හැප්පෙන්න උන් ගෙ ඉස්සරහ කෙළින් හිට ගන්න පුළුවන් උන් විතරක් මේ සටනට වරෙල්ලා.  රට වෙදුන්ගේ දැනුමට වන්දනාමාන කරන, රට වෙදුන් දැක්කම බයේ ගැහෙන දෙකට නැමෙන උන් පැත්තකට වෙයල්ලා.


වෛද්‍ය ඩැනිස්ටර් එල්. පෙරේරා